Ξεκινώντας την επεξήγηση και ανάλυση των κύκλων της ναρκισσιστικής κακοποίησης είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η πολύ περίπλοκη αυτή διαδικασία έχει σκοπό ουσιαστικά την αιχμαλωσία του ατόμου που εμπλέκεται με σκοπό ο ναρκισσιστής να αποκτήσει τον πολυπόθητο για αυτόν έλεγχο της κατάστασης. Οι κύκλοι της ναρκισσιστικής Κακοποίησης αφήνουν στον εμπλεκόμενο πολύ συχνά μακροπρόθεσμα τραύματα και συντελούν στο να δημιουργηθεί ένας δεσμός με τον ναρκισσιστή τύπου Συνδρόμου της Στοκχόλμης1. Ο δεσμός αυτός τραύματος είναι πάρα πολύ ισχυρός2 και κυριολεκτικά εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο αγωνίζονται να τον σπάσουν, συχνά πολύ καιρό μετά τον τερματισμό της υποτιθέμενης σχέσης.
Ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας
Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας (ΝΔΠ εφεξής) πρέπει να γίνει αντιληπτό πως έχουν ιδιαίτερα αυξημένες ικανότητες αντίληψης, συναισθηματικού χειρισμού και εμπειρίας στο πως να χειρίζονται τους ανθρώπους γύρω τους. Σε αυτές τις διαπιστώσεις θα ήταν σημαντικό να μην υπάρχει αμφισβήτηση και να μην υποτιμούμε ποτέ έναν ναρκισσιστή για την αποτελεσματικότητα των τεχνικών που επιστρατεύουν προκειμένου να αποκτήσουν τον έλεγχο. Λόγω έλλειψης ενσυναίσθησης, μετάνοιας και τύψεων3 δεν θα σταματήσουν κυριολεκτικά πουθενά εφόσον θέσουν κάποιο σημαντικό για αυτούς στόχο. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι πως έχουν την ικανότητα να «καθρεπτίζουν» το άτομο στο οποίο απευθύνονται, υιοθετώντας τα χαρακτηριστικά του, ακόμα και μεταβάλλοντας κινήσεις, φωνή και γενικότερα την στάση τους4. Υιοθετούν δηλαδή μια περσόνα προκειμένου να γίνουν αποδεκτοί στον στόχο τους. Ανάλυση των τακτικών αυτών θα γίνει σε επόμενο άρθρο προκειμένου να γίνει αντιληπτό το πόσο υποσυνείδητα ο ναρκισσιστής ξεκινάει να ασκεί έλεγχο. Ας επιστρέψουμε όμως στους κύκλους κακοποίησης.
Τι είναι ο Ναρκισσιστικός Κύκλος Κακοποίησης (ΝΚΚ εφεξής);
Ουσιαστικά πρόκειται για μια συγκεκριμένη κυκλική διαδικασία όπου μέσω συγκεκριμένων περίπλοκων, αντιληπτών ή μη τακτικών το έτερο άτομο της «σχέσης» τίθεται υπό τον συναισθηματικό έλεγχο του ναρκισσιστή5. Ο σημαντικός άλλος (ΣΑ εφεξής) πολύ γρήγορα βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα σε μια έντονη συναισθηματική κατάσταση σε σύντομο χρονικό διάστημα, πολλές φορές μη αναγνωρίζοντας το πως έγινε. Αρχικά όλα μοιάζουν ιδανικά και ειδυλλιακά είναι όμως μονάχα η αρχή ενός εφιάλτη. Ο κύκλος ακολουθεί τα εξής στάδια: Εξιδανίκευση, υποτίμηση ,απόρριψη και πιθανόν hoovering6. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί πριν αναλυθούν τα στάδια αυτά είναι πως ο ΣΑ δεν έχει ευθύνη στο ότι συμβαίνει, με την έννοια ότι ο κύκλος θα συμβεί ότι και αν γίνει και δεν μπορεί να αποτραπεί. Τα άτομα με ΝΔΠ είναι πολύ πιθανόν να έχουν κακοποιηθεί στο παρελθόν και τα ίδια από γονείς ναρκισσιστές ή από κάποιο άλλο τραυματικό γεγονός7. Περισσότερα για την δημιουργία της διαταραχής αυτής θα αναφερθούν λεπτομερώς σε μεταγενέστερο άρθρο. Οι ναρκισσιστές δεν θεωρούν τις πράξεις τους προβληματικές και για αυτό δεν νιώθουν την παραμικρή ενοχή σε οτιδήποτε ακολουθήσει.
Ως άτομα που πάσχουν από διαταραχή, τα άτομα με ΝΔΠ γνωρίζουν ότι βλάπτουν και κακοποιούν τους ανθρώπους γύρω τους; Θα ήταν αφελές από μέρους μας να υποθέσουμε πως δεν έχουν συναίσθηση των πράξεων τους. Φυσικά και γνωρίζουν ότι εξαπατούν, χειραγωγούν, ψεύδονται και απατούν τους συντρόφους τους σκόπιμα και διαρκώς. Ο ναρκισσιστής βασίζεται σε προσεκτικό σχεδιασμό των πράξεων του και υπολογίζει τα αποτελέσματα αυτών. Πρόκειται για άτομα που σκοπό έχουν να πάρουν το περισσότερο που μπορούν με το λιγότερο δυνατό κόπο για αυτούς. Μέσω μηχανισμών που θα αναλυθούν σε μεταγενέστερα άρθρα εκλογικεύουν πολλές συμπεριφορές τους προκειμένου να ταιριάζουν στην δική τους ατζέντα. Λόγω του εγώ τους δεν παραδέχονται ευθύνη και δεν απολογούνται για τις πράξεις τους. Η κακοποίηση από πλευράς του ναρκισσιστή στον ΣΑ συντελείται με πρωτοφανή σκληρότητα, βαναυσότητα, αισχρότητα και επιμονή.
Εδώ ίσως αναρωτηθούμε, πως γίνεται ανθρώπινο ον να συμπεριφέρεται κατά αυτόν τον τρόπο , ιδιαίτερα σε πρόσωπα που σχετίζονται ερωτικά και συναισθηματικά. Μια πιθανή απάντηση πέραν των ψυχολογικών παραγόντων βρίσκεται στην φυσιολογία του εγκεφάλου των ατόμων με ΝΔΠ. Ο εγκέφαλος μας αποτελείται από 60% λευκή και 40% γκρι ύλη. Έρευνες έδειξαν πως οι ναρκισσιστές έχουν λιγότερη γκρι ύλη στον εγκέφαλο τους που σχετίζεται με την γνωστική λειτουργεία και την συναισθηματική ρύθμιση8. Κάτι που αξίζει να αναφερθεί είναι πως η ΝΔΠ συμπεριλαμβάνεται στην Σκοτεινή Τριάδα που επιπλέον περιλαμβάνει Μακιαβελισμό και Ψυχοπάθεια. Γενικότερα, τα άτομα που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά συμπεριφέρονται με υστερόβουλο, χειριστικό και σκληρό τρόπο στον περίγυρο τους. Περισσότερα περί της δημιουργίας της διαταραχής θα αναφερθούν σε μεταγενέστερο άρθρο πιο λεπτομερώς.
Βιβλιογραφία
1) Logan, M. H. (2018). Stockholm Syndrome: Held Hostage by the One You Love. Violence and Gender,5(2), 67-69.
2) Carnes, P., & Phillips, B. (2019). The betrayal bond: Breaking free of exploitive relationships. Deerfield Beach, FL: Health Communications.
3) Eur J Psychol. Guilt and Proneness to Shame: Unethical Behavior in Vulnerable and Grandiose Narcissism. 2018 Mar; 14(1): 28–43.
4) Hall, J. (2019). The Narcissist in Your Life. Recognizing the Patterns and Learning to Break Free. Da Capo Lifelong Books.
5) Harrison, J., & Dixon, M. (2019). Narcissist Abuse Recovery: The Ultimate Guide for How to Understand, Cope, and Move on from Narcissism in Toxic Relationships (Vol. 1). Bernard Pardieu.
6) Andrea Schneider. Idealize, Devalue, Discard: The Dizzying Cycle of Narcissism March 25, 2015 https://www.goodtherapy.org/blog/idealize-devalue-discard-the-dizzying-cycle-of-narcissism-0325154
7) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Fifth ed.). Arlington, Virginia: American Psychiatric Association. 2013. pp. 646–49
8) Lars Schulze, Isabel Dziobek, Aline Vater, Hauke R Heekeren.
Gray matter abnormalities in patients with a narcissistic personality disorder. June 2013, Journal of Psychiatric Research
Για περισσότερα άρθρα επισκεφτείτε: meandtheothers.gr
