Στάδιο 3: Απόρριψη
Σε μια υγιή σχέση οι διαφωνίες και η σύγκρουση αντιμετωπίζονται με υπομονή και επιμονή και οι δύο σύντροφοι είναι σε θέση να λύνουν τα επιμέρους ζητήματα και να προχωράνε μπροστά. Στο στάδιο αυτό της απόρριψης, ο ναρκισσιστής σύντροφος απορρίπτει τον έτερο σύντροφο και του επιρρίπτει όλη την ευθύνη για το τι συνέβη. Η απόρριψη συμβαίνει γιατί ο σύντροφος δεν τους γεμίζει το εγώ τους, δεν δίνει την προσοχή που αποζητούν καθώς και την επιβεβαίωση. Δεν τους ενδιαφέρει η ασφάλεια και η αγάπη. Σε αυτό το σημείο ο ναρκισσιστής θα βρει έναν νέο σύντροφο για να ξεκινήσει ξανά τον ίδιο κύκλο κακοποίησης.
Πότε ξεκινάει η διαδικασία της απόρριψης
Η διαδικασία της απόρριψης ξεκινάει όταν ο ναρκισσιστής είναι βέβαιος πως έχει κατακτήσει το θύμα, όταν απλά βαρέθηκε ή βρέθηκε κάποιο άλλο θύμα. Πέραν της άμεσης αποχώρησης από την σχέση, αυτό μπορεί να γίνει και σταδιακά προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη αγωνία και δυστυχία στο θύμα. Σταδιακά το ενδιαφέρον του ναρκισσιστή μειώνεται και αρχίζει η κριτική προς το έτερο μέλος της σχέσης. Δεν το βλέπει πλέον τέλειο, ούτε όπως το έβλεπε στην αρχή της σχέσης. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ο ναρκισσιστής έχει στο νου του μια δική του αφήγηση της πραγματικότητας. Αυτό σημαίνει πως το θύμα δεν είναι ούτε κατά προσέγγιση τόσο προβληματικό όσο ο ναρκισσιστής υπονοεί η αναφέρει. Όλοι οι άνθρωποι έχουν μειονεκτήματα και ουδείς είναι τέλειος, ο ναρκισσιστής όμως μεγεθύνει τα ελαττώματα μας και προσθέτει σε αυτά νοητές αφηγήσεις. Κανείς δεν μπορεί να τον ικανοποιήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και σίγουρα όχι μόνο ένα πρόσωπο.
Εφόσον ο ναρκισσιστής θεωρήσει δεδομένο το θύμα, η αξία του μειώνεται και από ένα σημείο και έπειτα είναι και πρόβλημα λόγω της κρυφής τους φύσης και του κινδύνου να εκτεθούν. Σε μια υγιή σχέση και τα δύο μέλη έχουν ανάγκες για να καλυφθούν όμως ο ναρκισσιστής σύντροφος είναι ολοκληρωτικά απορροφημένος με το είναι και τις ανάγκες του και δεν έχει πρόθεση να καλύψει την παραμικρή ανάγκη του συντρόφου του πέραν από κάποια ψίχουλα ενδιαφέροντος, που και αυτά τα δίνει από σκοπιμότητα. Μόλις νιώσει το θύμα ασφαλής στην σχέση τότε ο ναρκισσιστής απορρίπτει προκειμένου να αναγκαστεί το θύμα να κυνηγήσει για την επιβεβαίωση και τα ασφάλεια που μέχρι πρότινος ήταν δεδομένη. Η απόρριψη μπορεί να συμβαίνει για να έρθει το θύμα σε μια κατάσταση αδυναμίας και να αναγκαστεί να κυνηγήσει τον ναρκισσιστή για να κερδίσει ξανά την αναγνώριση που έδινε.
Ο ναρκισσιστής υποσυνείδητα γνωρίζει πως με αυτόν τον τρόπο το ενδιαφέρον του θύματος θα διατηρηθεί αλλά με κατάλληλους χειρισμούς ενισχύει αυτή την τάση. Είναι ουσιαστικά ένας τρόπος ψυχολογικής ανταμοιβής, σαν μορφή εκπαίδευσης για να παραμείνει το θύμα στον κύκλο κακοποίησης, είτε αυτό το καταλαβαίνει είτε όχι. Είναι ένα σύστημα ανταμοιβών και τιμωρίας, ακριβώς όπως εκπαιδεύονται τα ζώα για να πειθαρχούν στις εντολές του αφεντικού τους. Το θύμα δίνει όλο και περισσότερα για να λάβει όμως όλο και λιγότερα. Οι διακυμάνσεις της απόρριψης έχουν να κάνουν με την σχέση που είχε το θύμα με τον ναρκισσιστή, τι συμβαίνει στην ζωή τους και ποιοι άλλοι είναι παρασκηνιακά παρόντες. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον ναρκισσιστή και ο τρόπος σκέψης τους δεν είναι όπως ενός συμβατικού ατόμου, πρόκειται περί παρασιτισμού και συμφέροντος στο ποιο θύμα θα κάνει την καλύτερη (κατά την γνώμη του ναρκισσιστή πάντα) προσφορά. Δεν υπάρχει καλύτερος ή χειρότερος σύντροφος αντικειμενικά, υπάρχει μόνο η ανάγκη της στιγμής για τον ναρκισσιστή και ποιος θα την καλύψει.
Η απόρριψη μπορεί να περιλαμβάνει τις εξής συμπεριφορές από μέρους του ναρκισσιστή:
Αισθήματα περιφρόνησης και θυμού:
Ο ναρκισσιστής σύντροφος περιφρονεί εμάς και τα συναισθήματα μας. Μοιάζει σαν να έχει μετατραπεί σε κάποιον αδιάφορο και σκληρό άνθρωπο που δεν θυμίζει σε καμμιά περίπτωση το πρόσωπο που γνωρίσαμε στην αρχή και στην πορεία της σχέσης. Η απότομη αυτή αλλαγή μπορεί να συμβεί ξαφνικά και κυριολεκτικά εν μια στιγμή. Θυμός κατακλύζει τον ναρκισσιστή που πλέον δεν μπαίνει στην διαδικασία να τον κρύψει.
Προδοσία της σχέσης:
Ο ναρκισσιστής σύντροφος ακόμα και όταν είναι σε σχέση, ουσιαστικά δεν είναι ποτέ ολοκληρωτικά σε εμάς. Για να τροφοδοτεί την ανύπαρκτη εικόνα εαυτού του συνεχώς αναζητά επιβεβαίωση μέσω άλλων προσώπων. Κατά την διάρκεια της σχέσης μαζί του ο ναρκισσιστής ουσιαστικά κρατάει σε εφεδρεία άτομα που είναι πρόθυμα να περιμένουν ή που δεν γνωρίζουν το τι συμβαίνει στην ζωή του. Αυτό έχει καταστεί ιδιαίτερα εύκολο στην εποχή μας λόγω των social media. Μόλις ο ναρκισσιστής νιώσει ότι έχει βρει κάποιο έτερο πρόσωπο να του καλύψει τις παρούσες ανάγκες του, εγκαταλείπει άμεσα την σχέση χωρίς εξηγήσεις απλά εξαφανιζόμενος, είτε με ασαφή αιτιολογία που θα αφήσει το θύμα κρεμάμενο να ελπίζει και σε κατάσταση σοκ.
Υποτίμηση των συναισθημάτων του συντρόφου, επιρρίπτοντας σε αυτόν την ευθύνη:
Ο σύντροφος και τα συναισθήματα του δεν έχουν πλέον αξία για τον ναρκισσιστή. Η συνεχής υποτίμηση και η διαδικασία της απόρριψης για κάτι νέο τον έχουν εκμηδενίσει στα μάτια του ναρκισσιστή. Απολύτως λογικά συναισθήματα ανασφάλειας, συζήτηση για εξηγήσεις σχετικά με την αλλαγή και ανάγκη για συναισθηματική κάλυψη αντιμετωπίζονται ως βαρίδια, απόγνωση, προσκόλληση και εξάρτηση από μέρους του. Για όλα τα παραπάνω υπεύθυνος όμως είναι ο σύντροφος.
Θυματοποίηση:
Ο ναρκισσιστής επιχειρεί να παρουσιαστεί ως θύμα στα μάτια του συντρόφου για να τον τραβήξει περαιτέρω στον κύκλο κακοποίησης. Οποιοσδήποτε λόγος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτόν τον σκοπό: γεγονότα ζωής, κακές επιλογές επαγγελματικού τύπου, ακόμα και κακή συμπεριφορά από πλευράς του συντρόφου. Ένα οποιοδήποτε άλλοθι το οποίο όμως θα τον παρουσιάσει ως θύμα μιας κατάστασης που χρήζει βοήθειας.
Σωματική, συναισθηματική και λεκτική κακοποίηση:
Τα πράγματα εδώ είναι ξεκάθαρα. Η κακοποίηση γενικότερα θα συμβεί όταν το θύμα δεν υποκύπτει στα θελήματα του ναρκισσιστή και στο νοητό του σενάριο. Η συναισθηματική και λεκτική κακοποίηση περιλαμβάνει συμπεριφορές τύπου κρύο- ζέστη, εξαφάνιση για κάποιο χρονικό διάστημα(ghosting) , άρνηση επικοινωνίας (silent treatment) , ψυχρή και αρνητική αντιμετώπιση ως να έχει μετατραπεί ο ναρκισσιστής σε κάποιον άγνωστο χωρίς αισθήματα άνθρωπο.
Τερματισμός της σχέσης μόνιμα ή προσωρινά με προσπάθειες να συνεχιστεί ο κύκλος κακοποίησης (Hoovering):
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο τερματισμός της σχέσης γίνεται απότομα και πολλές φορές ο σύντροφος δεν έχει εντοπίσει κανένα σημάδι και καμία προειδοποίηση. Δυστυχώς ως την τελευταία στιγμή ο ναρκισσιστής υποκρίνεται πολύ αποτελεσματικά. Οι λόγοι του χωρισμού μετά το αρχικό σοκ θα γίνει κατανοητό ότι είναι ασαφής, επίπλαστοι και ασυνάρτητοι. Ο λόγος είναι γιατί συμβαίνει μεταπήδηση σε νέο θύμα όμως. Εφόσον ο σύντροφος έχει κριθεί ως ικανός και χρήσιμος θα ακολουθήσει hoovering (η προσπάθεια να επαναφερθεί στον κύκλο κακοποίησης το θύμα σε ένα μεταγενέστερο χρονικό σημείο, κυρίως μόλις γίνει αντιληπτό ότι ο νέος σύντροφος δεν είναι το ίδιο ικανός όπως ο προηγούμενος).
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά σαν σχόλιο κλεισίματος αξίζει να αναφερθεί πως σε κανέναν δεν αξίζει αυτή η κακοποιητική συμπεριφορά. Πολλές φορές το θύμα της ναρκισσιστικής κακοποίησης κατηγορεί τον εαυτό του για ότι συνέβη όμως η πραγματικότητα είναι πως η ευθύνη (εάν υπάρχει) είναι ελάχιστη και σίγουρα εξαιρετικά δυσανάλογη προς αυτήν την συμπεριφορά. Όλοι μας αξίζουμε κάποιον να μας αγαπάει και να μας σέβεται, και πρέπει να είμαστε σε θέση να έχουμε υγιή όρια και αυτοσεβασμό για να αποτραπεί να βιώσουμε πάλι τέτοιες βλαπτικές και τοξικές καταστάσεις. Οι συνέπειες της ναρκισσιστικής κακοποίησης μπορεί να είναι μακροχρόνιες και σοβαρές και θα αναλυθούν σε μεταγενέστερο άρθρο.
Για περισσότερα άρθρα επισκεφτείτε: https://meandtheothers.gr
